Krótka odpowiedź na pytanie zadane w tytule brzmi – tak. Jeśli jednak macie chwilę czasu zachęcam do lektury poniższego wpisu. Przytoczyłem w nim kilka konkretnych badań dotyczących plonowania roślin uprawnych po zastosowaniu krzemu.
Buraki cukrowe
Wpływ dolistnego dokarmiania roślin krzemem potwierdzono licznymi badaniami. Doświadczenia prowadzone w latach 2011-2016 przez dr Arkadiusza Artyszaka i in. z SGGW w Warszawie wykazały, że w przypadku buraka cukrowego nawożonego krzemem uzyskano wzrost plonu korzeni buraka o 14,6% do 21,7%. Z kolei wzrost technologicznego plonu cukru wyniósł od 17,6% do 25,2%. Dolistna aplikacja krzemu miała także korzystny wpływ na wzrost liści. Zwyżka plonu liści wyniosła 25,0%. Dodatkowo w efekcie zostawania krzemu obniżył się poziom melasotworów, a porażenie chwościkiem (Cercospora beticola Sacc.) wystąpiło z kilkudniowym opóźnieniem.
Ziemniaki
O korzystnym wpływie krzemu na plonowanie ziemniaka informuje z kolei Cezary Trawczyński w publikacji z 2013. W badaniach prowadzonych w latach 2011–2012 stwierdził on przyrost plonu ogólnego bulw ziemniaka o 9%, a plonu handlowego o 11% w stosunku do pól, na których nie zastosowano dokarmiania krzemem. Dane te potwierdzają również badania Carlosa Alexandra Costy Crusciola, który wspólnie z grupą naukowców stwierdził, że dolistne dokarmianie krzemem wpłynęło na istotny wzrost plonu bulw ziemniaka uprawianych w warunkach szklarniowych. Ciekawe badania przeprowadził również dr inż. Sławomir Wróbel. W opublikowanych w 2012 roku wynikach stwierdził on, że stosowanie dolistne nawozu zawierającego krzem istotnie podniosło plon handlowy ziemniaka w wyniku redukcji frakcji bulw najdrobniejszych (poniżej 30 mm o 50%) oraz zwiększenie udziału w plonie bulw największych (powyżej 60 mm – o 23%). Autor zauważył także mniejsze porażenie bulw mokrą zgnilizną po okresie przechowywania.
Plon ziemniaków również można zwiększyć stosując krzem.
Rzepak ozimy
Dr Artyszak jest jednym ze specjalistów w dziedzinie nawożenia roślin krzemem. W ramach innych prowadzonych przez siebie badań zaobserwował, że dolistne dokarmianie krzemu w uprawie rzepaku ozimego (w fazie 4-6 liści) wpłynęło na poprawę zimotrwałości roślin. Na wariantach opryskanych, zimowe ubytki roślin wynosiły 5,3-5,7%, a nieopryskanych – 14,7-16,0%. Wpływ na taki stan rzeczy mogło mieć istotne obniżenie wysokości osadzenia pąka wierzchołkowego.
Oprócz zimotrwałości sprawdzono także czy nawożenia wapniem i krzemem ma wpływ na plon nasion, zawartość tłuszczu i plon tłuszczu. Okazało się, że wyniki były w tym zakresie zróżnicowane. W 2011 roku największy plon nasion uzyskano stosując jeden oprysk jesienią (120 g/ha Si w fazie 4-6 liści). Z kolei w 2012 roku najkorzystniejsze pod względem plonu nasion i plonu tłuszczu okazało się zastosowanie jednego zabiegu podczas ruszenia wegetacji (120 g/ha Si).
W badaniach dotyczących rzepaku, przeprowadzonych przez inny zespół naukowców, zaobserwowano wzrost plonu nasion rzepaku o 1,7 to 17% w stosunku do kontroli (w zależności od odmiany). Natomiast masa 1000 nasion ulegała poprawie o 1,4 do aż 19%.
Badania polowe i laboratoryjne są nieocenionym źródłem praktycznej wiedzy.
Pszenica
W Polsce prowadzono również badania nad wpływem krzemu na plon pszenicy. Z badań różnych autorów wynika, że nawożenie krzemem (zarówno w formie kwasu ortokrzemowego, jak i diatomitu) zwiększa plon ziarna pszenicy od 5-20%. Badacze, którzy obserwowali wpływ suplementacji krzemem wraz z różnymi wariantami nawożenia azotem stwierdzili zwiększenie efektywność nawożenia azotem, a pozytywny wpływ uwidaczniał się szczególnie w niesprzyjających warunkach uprawy (susza lub zasolenie).
Kukurydza
W badaniach dr Elżbiety Sacały i mgr Weroniki Durbajło dodatek krzemianu sodu do pożywki korzystnie wpływał na rośliny kukurydzy rosnące w warunkach stresu solnego. Krzem może zatem przyczyniać się do poprawy kondycji roślin w warunkach stresowych i tym samym znaleźć praktyczne zastosowanie w uprawie kukurydzy.
Truskawki
Zastosowanie dolistne nawozu zawierającego krzem istotnie poprawiało wzrost truskawek co potwierdziła dr hab. Zofia Zydlik. Z kolei badania dr hab. inż. Grzegorza Mikiciuka nad stosowaniem dolistnego nawożenia zawierającego azot, potas i krzem na truskawce wykazały istotny wzrost zawartości suchej masy oraz jędrności owoców. Stwierdzono również istotny spadek natężenia procesu transpiracji u badanych roślin pod wpływem dokarmiania. Rośliny nawożone charakteryzowały się także większą fotosyntetyczną efektywnością wykorzystania wody. Niektórzy badacze twierdzą, że oprócz zwyżki plonu można spodziewać się jeszcze jednego efektu po zastosowaniu krzemu w truskawce, tj. zwiększenia odporności na mączniaka prawdziwego oraz szarą pleśń. Odpowiednio zastosowany rozpuszczalny w wodzie krzem potrafi być tak skuteczny w podnoszeniu odporności na te choroby, jak chemiczne środki ochrony roślin.
Wyniki badań stosowania biostymulatora ZumSil (kwasu ortokrzemowego) na plantacji truskawek.
Inne uprawy
Wpływ krzemu w postaci kwasu ortokrzemowego testowano także na roślinach zaliczanych do „najmniej” krzemolubnych. Soja wykazała 14% wzrost plonu, a fasola 15% w stosunku do kontroli. Bardzo pozytywne efekty suplementacji krzemem zaobserwowano na dyniowatych (w badaniach prowadzonych w różnych rejonach świata). W RPA, po zastosowaniu ZumSilu uzyskano 40% wzrost plonu ogórków. W Polsce otrzymano blisko 9% wzrost plonu ogórka szklarniowego przy stosowaniu fertygacji kwasem ortokrzemowym. Natomiast badania hiszpańskie potwierdziły istotny wpływ na jakość arbuza. Z kolei naukowcy z RPA, na przykładzie cukinii dowiedli, że suplementacja krzemem (ZumSil) nie tylko zwiększa plon, ale podnosi także odporność na mączniaka rzekomego oraz zwiększa pobranie fosforu, wapnia, magnezu i potasu. O korzystnych efektach stosowania dolistnego krzemu w uprawie winorośli w Turcji informują wyniki badań Zeki Kary oraz Aliego Sabira opublikowane w 2010. Z kolei pozytywny wpływ krzemu w uprawie sałaty potwierdzili badacze z Serbii pod kierownictwem Kristiny Ugrinović.
