Krzem jest jednym z najpowszechniej występujących pierwiastków w skorupie ziemskiej – około 25%. To wiedza powszechnie znana. Jednak nie już nie każdy zdaje sobie sprawę z wyjątkowych właściwości tego pierwiastka, a szczególnie występującego w postaci organicznej.
Kilogram gleby zawiera zwykle od 50 do 400 gramów krzemu. Jednak w stanie naturalnym występuje głównie w formie dwutlenku krzemu (Si02) w postaci: kaolinitu wermiculitu, smektytu (minerały ilaste), ortoklazu, skalenia, plagioklazu (krzemiany w formie kryształów) i kwarcu. Rozpuszczalność wszystkich powyższych form krzemu jest bardzo niska, stąd krzem jest praktycznie zupełnie niedostępny dla roślin.
Krzem organiczny, czyli wyjątkowy
Naturalnie występującą w przyrodzie formą krzemu jest także ziemia okrzemkowa. Powstała ona w wyniku osadzania się w zbiornikach wodnych, pancerzyków jednokomórkowych glonów – okrzemek. Ziemia okrzemkowa oglądana pod mikroskopem przypomina różnokształtne, cylindryczne rurki zaopatrzone w system licznych porów. Jak się okazało jej wyjątkowa budowa przekłada się na bardzo korzystne właściwości zarówno dla ludzi, zwierząt, jak i roślin.
Ziemia Okrzemkowa FSF (Fossil Shell Flour) pochodzi z niezwykle czystych słodkowodnych złóż diatomitowych Melorsira Preicelanica. Występujące tam pancerzyki okrzemek odznaczają się regularnym cylindrycznym kształtem skorupek, wysoką twardością i małą łamliwością. Cechą charakterystyczną są niezwykle małe dziurki na ścianach wspomnianych cylindrów, które przyczyniają się do doskonałej absorpcji płynów.
Wyjątkowe właściwości
Amorficzna ziemia okrzemkowa FSF jest jadalna i może być stosowana jako prozdrowotny dodatek do żywności. Ziemia okrzemkowa FSF jest stosowana jako środek zapobiegający zbrylaniu żywności, pokarmu i lekarstw dla ludzi i zwierząt. Jest uznanym środkiem przeciwrobaczym, detoksykacyjnym i źródłem krzemu. Jest także stosowana w gospodarstwach domowych jako bezpieczny, naturalny i nietoksyczny środek owadobójczy. Więcej na temat wykorzystania okrzemek w życiu człowieka przeczytasz w artykule „Okrzemki – dla ludzi”.
Co więcej, ziemia okrzemkowa może być stosowana w ogrodnictwie i przechowalnictwie ziarna. Okrzemki, z uwagi na ich organiczne pochodzenie (a nie mineralne), w wyniku przemian glebowych przechodzą w związki rozpuszczalne w wodzie i przyswajalne przez rośliny – sole kwasów krzemowych – poli-, oligo- i monokrzemowego.
„Krzem krzemowi nierówny”
Unikalność ziemi okrzemkowej polega na tym, że krzem występuje tu w postaci amorficznej, a nie krystalicznej, która może być wykorzystywana jedynie dla celów technicznych. W postaci porowatych pancerzyków o wielkości rzędu 1-10 nm. Złoża amorficznej ziemi okrzemkowej występują na świecie głównie na kontynencie Ameryki Północnej. Ze względu na naturalnie występujące domieszki innych minerałów lub metali ciężkich, spośród ponad 600 złóż tylko cztery mogą być wykorzystane w rolnictwie.
Więcej o zastosowaniu ziemi okrzemkowej w rolnictwie: „Najważniejsze pierwiastki w rolnictwie – krzem”.
Krzem organiczny w postaci amorficznej ziemi okrzemkowej. Fot. Bartłomiej Kowalski
