Obecnie krzem nie jest zaliczany do pierwiastków niezbędnych dla roślin wyższych. Jednak coraz więcej danych wskazuje na to, że może on wywierać korzystny wpływ na rośliny. Między innymi stymulując ich wzrost.
Co więcej, są naukowcy, którzy określają krzem pierwiastkiem życia… Okazuje się, że niedoceniany jeszcze pierwiastek może oznaczać przełom w uprawie roślin w XXI wieku.
Krzem w roślinach
Szczegółowa rola krzemu nie jest jeszcze w pełni poznana, ale z roku na rok wiadomo o nim coraz więcej. Jednym z pierwszych krzemowych „autorytetów” był Wally Tharpe, założyciel firmy Perma-Guard Inc. Ale nie tylko on. Obecnie w Polsce grono naukowców specjalizujących się w tematyce krzemu nie jest małe i co ważne – stale rośnie. Prowadzonych jest coraz więcej badań, zakładanych jest coraz więcej doświadczeń, a wyniki są nierzadko zaskakująco pozytywne. Okazuje się bowiem, że krzem wchodzi w szereg związków chemicznych, jest magazynowany w roślinach w podobny sposób jak makroelementy i ma ogromny wpływ na gospodarkę wodną rośliny.
Pierwiastek ten występuje w roślinach w bardzo zróżnicowanych ilościach. Jego stężenie w roślinie, a tym samym zapotrzebowanie na ten składnik zależy od gatunku rośliny. Większe zapotrzebowanie na krzem wykazują gatunki jednoliścienne (w porównaniu do dwuliściennych), a także te uprawiane na terenach podmokłych lub polach zalewowych. Spośród roślin uprawianych w strefie klimatu umiarkowanego, wysokie pobranie krzemu wykazuje kukurydza (1-3% suchej masy).
Poniżej podział roślin ze względu na zawartości krzemu:
- Zawartość niska, poniżej 1% SiO2: wiele gatunków roślin dwuliściennych, np. bobowate, ziemniaki.
- Średnia zawartość, od 1-3% SiO2: trawy w tym zboża, niektóre gatunki dwuliścienne (możliwość pobierania krzemu na 1 ha pszenicy wynosi od 50 do 150 kg w ciągu roku).
- Wysoka zawartość, powyżej 3% SiO2: trzcina cukrowa, ryż, pokrzywa, skrzyp polny (możliwość pobierania krzemu na 1 ha trzciny cukrowej wynosi od 300 do 700 kg w ciągu roku, co przekłada się na 10-15% suchej masy.
Coraz więcej badań
Większość roślin dwuliściennych takich jaki ogórek, melon, truskawki czy soja pobierają krzem w sposób obojętny. Nie znaczy to jednak, że nie reagują znaczną zwyżką plonu na jego suplementację. Doświadczenie prowadzone w Nowej Zelandii w 2010 wykazało ponad 30% wzrost plonu grochu i 10% wzrost plonu ziemniaków po zastosowaniu preparatu krzemowego ZumSil.
Badacze w trakcie pracy. Fot. USDA
Funkcje krzemu w roślinie nie zostały jeszcze do końca poznane, jednak jego ważną rolę w ograniczaniu skutków stresu biotycznego i abiotycznego u roślin potwierdziło już wielu naukowców. Prace na ten temat publikowali John A. Raven (w 2003), Jian Feng Ma (w 2004), Francois Fauteux (w 2005), C. Henriet (w 2006), Aydin Gunes (w 2007), Chao Cai (w 2009) czy Elżbieta Sacała w 2009. Jedna z najnowszych publikacji dotyczących krzemu została wydana w Polsce w 2017 roku. Autorem książki jest dr inż. Arkadiusz Artyszak. dr Artyszak koncentruje się na możliwościach wykorzystania krzemu do dokarmiania dolistnego buraka cukrowego. Jest to temat, który na pewno niejednokrotnie poruszymy na naszym blogu.
Jeśli chcesz dowiedzieć się jakie szczegółowe funkcje pełni krzem w roślinie zachęcamy do lektury wpisu: „Funkcje krzemu w roślinie”.
